23 Mart 2016 Çarşamba

Ayna


“Kitaplar aynalardır, içlerinde yalnızca kendi içindekileri görürsün.”[i]

Bir kitap kapağı ne anlatır? Ya da şöyle sormalı: Bir kitap kapağı, herhangi bir başka metanın ambalajından ne kadar farklıdır? Cevap ne olursa olsun, cilalı vitrinlerin, sıra dışı sunumların, satış stratejilerinin hüküm sürdüğü bir çağ bu içinde yaşadığımız, öyleyse eskilerin görünüşe aldanmama, kitabın “salt kapağına bakarak” hüküm vermeme yolundaki öğütlerinin geçerliliklerini yitirmiş olduğunda uzlaşabiliriz... Bilakis, sunum ve kılıf, ambalaj ve imaj, her zamankinden daha önemli ve daha belirleyici; hatta görünüşle aldatma, şimdi gayet geçerli bir satış prensibi. Tasarımcı Thijs Biersteker ve bağlı olduğu Hollanda kökenli Moore Ajans, kitap kapağının okur üzerindeki etkisini irdeleme amacıyla bir başka sorudan yola çıkmış: Ya kitaplar, onları ilk bakışta yargılayanlara karşı savunmaya geçebilseydi? Biersteker’in buradan hareketle tasarlayıp geliştirdiği kitabın kapağı, okurun yüz ifadesini tarıyor ve fazla heyecanlı yahut burun kıvırmaya meyilli gibi görünen simalar karşısında kilitlenmesini, sayfalarının karıştırılmasına izin vermemesini sağlıyor. Okurun yüz ifadesine göre, kendini ona teslim eden ya da savunmaya geçen bir kapak düzeneğiyle, nötr bir ifadeye sahip olmayan okura karşı kapanan bir kitap bahis konusu burada - okurunu adeta terbiye eden bir nitelik ile donanmış bir kitap. “Hedef kitlesi” tarafından ayrımsanacak bir davetiye, bir çağrı niteliği taşıyan, raftaki diğer kapakların arasından sıyrılmayı amaçlayan kapak stratejilerinin hüküm sürdüğü bir dönemde tersine, fakat ilginç bir girişim.

Okurun kendisine tarafsız yaklaşmasında direten bu kitabın yaratıcısı Thijs Biersteker, yeni bir şeylere bakarken duyduğu kuşkunun ya da kapıldığı izlenimin heyecanını engellediğini belirtip şöyle demiş: “Peşin hükümlerimiz, bir şeyleri ilk defa görmenin heyecanını yok etmemeli.”[ii]  

(... Yazının devamı, geçtiğimiz ay bağımsız bir dergiye dönüşen IAN Edebiyat'ın Mart sayısında. Dergi, yalnızca kitabevlerinde satılıyor ve dijital ortamda bulunmuyor, dolayısıyla geç kalmayın, tükenmeden alın - benden söylemesi. Üst görselde, Shoreditch, Londra'da bir arka sokağın duvarı, sanatçının kim olduğunu maalesef bilmiyorum; aşağıda, Mart sayısıyla IAN Edebiyat; kapak çizimi: Yeşim Paktin.) 






[i] Zafon, Carlos Ruiz. Rüzgarın Gölgesi. Çeviren: Mustafa Karabiber.
[ii] Alison Flood, “The book that judges you by your cover.” Guardian; 2 Şubat, 2015.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder